Relaxeren – Woord van de week

Als ik er aan denk hoor ik het nóg! Het was zo eind jaren negentig toen ik met mijn familie in de veerboot van Oostende (België) naar Dover zat, en de volgende zin werd omgeroepen:

Relaxeer, en geniet van uw overtocht met Sally Seaways

Relaxeren?! We kenden het woord relaxen (rieléks man!) wel, maar ‘relaxeren’ klonk ons zó vreemd in de oren dat we meteen in de lach schoten.

Veel Nederlanders zullen bij dit woord (zeg het maar eens hardop) direct associaties krijgen met ‘laxeren’ en dus tot afgrijzen of hilariteit een visioen van dunne poep krijgen. Daarnaast is de prefix ‘re’ vaak inwisselbaar met ‘her’, wat zou betekenen dat hier bij herhaling wordt gelaxeerd. Dat klinkt niet bepaald rielekst!

Een vlugge zoektocht op internet vertelt dat het woord ‘relaxeren’ in het Nederlands wel wordt gebruikt (al rekent de tekstverwerker op mijn computer het fout), maar eigenlijk alleen in technisch jargon. Enkele voorbeelden:

Wikipedia herkent het woord ‘Relaxatie’ als:

– De afname van (mechanische) spanning door voortdurende belasting

– Een onderdeel van therapie

– Een alternatieve term voor “recreatie”

Het online woordenboek woorden.org herkent het woord wel in de betekenis van “ontspanning” maar geeft toe dat het niet is erkend door de Taalunie en Opentaal.

De grote van Dale komt uiteindelijk met het verlossende woord: “Belg.Ned. niet alg.”

Engelse woorden overnemen

In het Belgisch Nederlands worden er wel meer woorden gebruikt die Nederlanders raar in de oren klinken en andersom. Daarnaast gaan de Vlamingen ook vaak anders om met woorden die geadopteerd zijn uit het Engels.

Er zijn meerdere tactieken die op zulke woorden worden toegepast. Nederlandse voorbeelden die ik kan bedenken:

1 Heel laten en relatief correct uitspreken zoals: “computer” en “bulldozer”

2 Verbasterend uitspreken zoals “sjips” en “Meerie”(=Mary)

3 Heel laten (ook in uitspraak) maar met Nederlandse regels vervoegen zoals “racen” en “downloaden” (zie Onzetaal.nl)

4 Vernederlandsen zoals: “gesofistikeerd” en “congratuleren”.

De grap is natuurlijk dat Belgen en Nederlanders deze verschillende tactieken op verschillende woorden toepassen. Het Engelse woord ‘relax’ word door Nederlanders met tactiek 3 ‘relaxen’, terwijl de Belgen er met tactiek 4 ‘relaxeren’ van maken.

Waarom Belgen hier geen last hebben van een associatie met stoelgangbevordering laat zich raden. Ik schrijf het maar toe aan een stukske sofistikatieverschil.

 

Bronnen:

foto: Wikimedia commons Onderwijsgek