In 2013 is er weer heel wat gebeurd. Dit leidt altijd tot opmerkelijke nieuwe woorden of andere taalgebeurtenissen. In dit artikel vind je een top 5 in willekeurige volgorde. Heb je zelf ook nog leuke dingen opgemerkt het afgelopen jaar? Laat het ons weten!
“WoonerfS” in Canada
Een echt Nederlands fenomeen; Het woonerf. Al in 1934 bedacht, maar pas in de jaren 70 goed toegepast na de vele doden die vielen in woonwijken door het toenemende aantal auto’s. Een rustige zone waar je met de auto stapvoets moet rijden, en voorrang geven aan alles en iedereen. In Duitsland is de Spielstraße ook ingevoerd en in Engeland (waar het minder voor komt) noemen ze dit een Home zone, allen naar het voorbeeld van het Woonerf.
De Canadazen hebben dit idee dit jaar ook ingevoerd, en in plaats van de Engelse term te gebruiken heet dit een Woonerf (Spreek uit: Woen-urf). Het meervoud wordt dan dus woonerfs. Fantastisch. Deze woordkeuze schijnt voort te komen uit een Nederlander die in Canada een lezing had gegeven over onze Hollandse woonerven, maar geen ander woord tot zijn beschikking had.
Bron afbeelding: Nieuwsblad.be
Selfie als woord van 2013
Zowel in Nederland en Vlaanderen is dit het woord van het jaar geworden. Een foto maken van jezelf. We deden het al jaren, maar het is nog nooit zo gemakkelijk geweest. We hebben nu allemaal een camera op de voorkant van onze smartphone.
Aldus de Van Dale:
Fotografisch zelfportret, vaak gemaakt met de camera op armlengte en gepubliceerd op een sociaalnetwerksite
Selfies worden vaak gebruikt als avatar, wat ook zo’n mooi woord is, en al in de Van Dale staat, maar dan alleen als Indische godheid. Misschien dat ook eens uitbreiden?
Bron afbeelding: Media-cache-ak0.pinimg.com
De “participatiesamenleving” van de Troonrede
Zelden zijn Nederlanders zo massaal over één woord gestruikeld als op 17 september 2013 bij onze troonrede. De voorzieningen worden minder en we mogen het vanaf nu lekker zelf uitzoeken als we het moeilijk hebben. Dat was voor velen de interpretatie.
Op diezelfde dag schreef de Van Dale dat voormalig Premier Wim Kok het woord ook al had gebruikt in 1991. Dus zo nieuw is het niet. Toch is dit woord alles wat de gemiddelde Nederlander zich zal herinneren van de Troonrede van 2013.
Mienskip wint van Maastricht en Eindhoven
Ik kom uit Leeuwarden maar woon in Groningen, en hier hebben de meeste mensen moeite om te accepteren dat in Nederland meer dan één taal gesproken wordt, laat staan dat die gekke provincie aan de westkant bestaansrecht heeft. En het heeft niet alleen Groningen verbaasd dat Leeuwarden de Culturele Hoofdstad van 2018 is geworden. Of je het nou terecht vindt of niet. Ze hebben wel een interessant woord als thema waarmee ze hebben gewonnen; “Mienskip”.
Mienskip betekent meer dan gemeenschapszin. Het is iets pro-actiefs, laten de Friezen weten. Voor meer info, bekijk onderstaand filmpje van GPTV.
Wie nu in Leeuwarden komt, zal het woord overal langs de straten tegenkomen. Of de Leeuwarders er zelf bij mee zijn is de vraag. Want de rasechte Liwwadder spreekt een Nederlands dialect (Liwwadders, Stadsfries), en heeft net zoveel met de Friese taal als.. juist-ja, die Groningers 😉
Kritiek op het Groot dictee der Nederlandse Taal door Kees van Kooten
Kijk, in deze titel gaat het al fout! Had Kees van Kooten nou kritiek, of hadden de mensen veel kritiek op het door van Kooten gemaakte dictee?
Het laatste natuurlijk. Slordig taalgebruik, zo’n titel. In het Groot Dictee gebeurde volgens velen hetzelfde. De Volkskrant meldt dat het bij de eerste zin al fout ging:
Na koffie gedronken te hebben, begon het Groot Dictee.’ Sinds wanneer drinkt het Groot Dictee koffie?
Men reageerde verbaasd. Hoe kan iemand als van Kooten, die begint met een pleidooi over slordig taalgebruik, zo starten? Vanaf zin vier moesten we taalfouten onderstrepen, maar veel kijkers konden het niet laten om bij zin één al te beginnen.
De jury van het Groot Dictee reageerde al snel, en legde uit dat deze fouten ook bewust waren. “Deze fouten dienden als illustratie van wat de deelnemers vanaf zin vier moesten opsporen”, aldus de jury.
Fout of niet, ik stoorde me aan iets anders. Het przewalskipaard kwam vaker terug in het dictee. Dus schreef je dit één keer fout, dan had je meteen meerdere fouten die even hard telden als iedere andere fout. Uitgelegd werd dat je het al had kunnen lezen als je oplette bij de opening van de uitzending, omdat het toen even getoond werd. Tevens werd gezegd dat het woord een grote beladenheid had gekregen omdat het een voorbeeldwoord is wanneer het gaat om moeilijke woorden, en al gebruikt werd bij het allereerste Groot Dictee. Als je dit woord niet kent heb je blijkbaar een taalachterstand, en dus mag het rustig vaker terugkomen.
En dan kwam nog “vurrukkulluk”. De jury zei hierover:
Het is de manier waarop Campert het woord schreef in zijn beroemde boek ‘Het leven is vurrukkulluk’. De jury vindt dat dit woord een zodanige symboolwaarde heeft, dat u het goed moest schrijven.
Symboolwaarde of niet, het is geen correct Nederlands, en hoort het dan wel in het dictee thuis? Letterlijk zegt men hier “Je moet dit fout geschreven woord wel goed schrijven.”
Al die leenwoorden zorgden op Twitter voor kritiek als “Ik doe pas weer mee als Het Groot Dictee in het Nederlands is.”
Je kunt moeilijk taal-eindbazen als van Kooten verwijten dat ze het leuk vinden om een creatief dictee te maken, maar of de uitslag van dit dictee een gedegen beeld geeft van je bekwaamheid in de Nederlandse taal durf ik te betwijfelen.
Mis je nog een mooi taalmoment? Laat het achter in de comments!
Nederlands
Leave a Reply